Konusmayi Yaziya Doken Bilgisayar

Türk teknoloji şirketi CTD Systems, bir ilke imza atarak, Türkçe konuşmaları bilgisayarda yazıya dönüştüren ''dikte'' yazılımını geliştirdi.

Klavyeyi ortadan kaldıracak yeni teknoloji, kullanıcının sesini bir kez bilgisayara tanıtmasının ardından devreye giriyor ve sesle bilgisayara komut da verilebiliyor.

CTD System A.Ş Ar-Ge Müdürü Çetin Çetintürk, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türk araştırmacıları ve girişimcilerinden oluşan şirketlerinin, konuşma tanıma sistemleri üzerine 8 yıldır yürüttüğü çalışmalar sonucu ''dikte'' isimli yazılımı geliştirmeyi başardığını bildirdi. Çetintürk, ''dikte''nin bugüne kadar ''dünyada yapılmış ilk ve tek Türkçe konuşma-tanıma sistemi'' olduğunu belirtti.

Dikte'nin, aynı zamanda ''en yüksek kapasiteli'' konuşma tanıma sistemi de olduğunu söyleyen Çetintürk, ''Bundan sonra Türkçe yazıları, konuşarak bilgisayara yazma imkanına sahip olunacak'' dedi.

-''TÜRKÇE'YE UYARLAMAK ÇOK ZORDU''

Türkçenin sondan eklemeli bir dil olduğundan kelime çeşitliliğinin çok olduğunu vurgulayan Çetintürk, ''Bu nedenle bugüne kadar kimse bu konunun yanına bile yanaşamadı. Geliştirdiğimiz Türkçe konuşma tanıma sistemi, aynı zamanda dünyanın en yüksek kapasiteli, en hızlı sistemi. Algoritmalar, bugünün en modern işlemcilerini sonuna kadar kullanıyor. Hatta 4 çekirdekli işlemciler şu an yetmiyor, 16 çekirdekli istiyoruz. Çünkü insanın algılaması ve tanımasıyla yarışıyoruz'' ifadesini dile getirdi.

Çetintürk, söz konusu teknolojinin kullanımı ile ilgili şöyle konuştu:

''Dikte kullanılırken, kullanıcının mikrofon takması ya da masasında mikrofon bulundurması gerekiyor. Konuşurken mümkün olduğunca düzgün telaffuz etmesi, cümleleri doğru seslendirmesi gerekiyor. Kullanıcının sesini ilk başta bilgisayara tanıtması işlemi 3-4 saat sürüyor. Bu esnada ekranda görülen yazılar uygun bir şekilde telaffuz ediliyor. Hem kullanıcının sesini bilgisayar öğreniyor, hem de kullanıcı sistemi ne şekilde kullanması gerektiğini öğreniyor.

Böylece kullanıcının konuşarak yazı yazması, hatta bunun ötesinde konuşarak elektronik posta yollama gibi klavye ya da mouse kullanarak yapılabilecek komutları da sesle yapması mümkün oluyor.

Diğer kullanımında ise dikte ile chat programlarında da sesi yazıya dönüştürerek karşı tarafa iletebiliyor. Yazılım paketinde outlook entegrasyonu opsiyonel olarak sunuluyor. Birtakım komutları sesle verebiliyorsunuz.''

-300 MİLYAR KELİME KAPASİTESİ-

Çetintürk, geliştirdikleri sistemin bir kelime kökünden 16 milyon kelime türetebildiğini, 25 bin kökü tanıyabildiğini, teorik kelime kapasitesinin de 300 milyar dolayında olduğunu kaydetti.

İngilizce ve Rusça dillerinde konuşma tanıma sistemlerinin 2000'lerden itibaren bulunduğunu anlatan Çetintürk, ''Sistemimize en yakın teknoloji ile farkımız 10 bin kelime yüz bin kelime değil. Sistemi, birkaç milyon kat daha fazla bir kapasiteye sahip olarak geliştirdik. Önümüzdeki yıldan itibaren biz bu işi bütün dünyaya öğretir hale, teknolojiyi tüm dünyaya biz satar hale geleceğiz, çok iddialıyız'' diye konuştu.

Türkçe versiyonun ardından İngilizce versiyonu ile de pazara çıkacaklarını, bu dil için 300 milyar kelime kapasitesinden 100 bin kelime kapasitesine geri döneceklerini ifade eden Çetintürk, şöyle konuştu:

''Böylece bizim yurt dışındaki dev rakiplerimizden çok daha iyisini yapmış olacağız. Bizim elimizdeki teknoloji hepsinden daha iyi.

Teknolojiyi geliştirebilmek için bilinen konuşma tanıma teorisinin ötesinde yapay zeka ve sinyal işleme algoritmalarının üzerine kurulu algoritma ve modeller geliştiriyoruz. Yakın gelecekte eşya ve otomobil gibi yaşamdaki pek çok alanla konuşarak iletişim kurulmasını sağlayan teknolojiler de geliştirilecek. 3-4 yıllık süreçte bu konuşma iletişimlerinin yaygınlaştığını hep birlikte göreceğiz.''

-ÖZÜRLÜLER VERSİYONU DA YOLDA-

Genel versiyonun gelecek hafta teknomarketlerde yerini almasının ardından ortopedik ve görme özürlüler için de ek paketlerin çıkacağını, bu teknolojinin, özürlülerin pek çok işini kolaylaştıracağını belirten Çetintürk, ''Türkiye'de çok ciddi bir görme özürlü grup var. Bu insanlar da artık kendilerine gelen yazıları okuyabilecekler ve cevaplayabilecekler. Ortopedik özürlülerin klavye kullanamayanların da bilgisayar kullanması için önemli bir imkan doğmuş oldu'' diye konuştu.

Çetintürk, söz konusu yazılımın hedef kitlesi ile ilgili şu bilgileri verdi:

''Ülkemizde kitap ya da tez yazmak isteyen çok kıymetli bilim adamları ve sanatçılar var. Ancak bunun için vakitleri yok. Böyle bir teknoloji onların yazım süreçlerini çok kolaylaştıracağı için aslında biz bu işin bilim ve teknoloji ile sanatın gelişimine de katkıda bulunacağını düşünüyoruz.''

Algoritmaları çalıştırmak için İntel ile iş birliğine gittiklerini bildiren Çetintürk, ''Dikte''nin, İntel'in işlemci teknolojisinde iyi sonuçlar verdiğini belirterek, ''En kısa zamanda en doğru sonucu verebilmek için en hızlı işlemciyi kullanmamız gerekiyor. İntel ile bu yönde bir ilişkimiz var'' dedi.

Çetintürk, bir süre sonra konferanslarda, toplantılarda yapılan konuşmaları da tanıyabilen sistemleri pazara sunacaklarını bildirdi.

-İNTEL, AR-GE DESTEĞİ VERDİ-

İşlemci teknolojilerinin önde gelen firmalarından İntel'in desteğiyle oluşturulan ''Dikte'' ile ilgili açıklama yapan İntel Teknik Çözümler Müdürü Uygar Doyuran da teknolojinin, CTD'nin ürünü olduğunu vurgulayarak, İntel'in, geliştirilen yazılımın performansının optimize edilmesi konusunda CTD ile ortak çalıştığını anlattı.

''Dikte''nin, İntel'in çok çekirdekli işlemcileri üzerinde yüksek performansla çalıştığını belirten Doyuran, ''Bundan önce Türkçe konuşmaları tanıyan bir sistem yoktu ve şu an dünyadaki en hızlı teknolojiye sahip bir sistem bu. Bugün bu ürüne rahatlıkla sahip olabiliyorsunuz. Daha önce klavye ve mouse kullanarak yapılan pek çok komutu artık konuşarak yapabileceğiz. Bazı komutları da konuşarak vereceğiz'' dedi.

Doyuran, İntel'in, ABD'de 150 ülkenin yeni teknoloji geliştiricilerinin katıldığı yarışmasında ''Dikte''nin yarıştığını ve ürünün birinci seçildiğini sözlerine ekledi.

Sadece Bilgi Depolamiyor

Bilgisayarınıza fazladan bellek desteği vererek hızlandırırken hem de depolama aracı olarak kullanılıyor.

USB bellekler sadece bilgi depolamaya yaramıyor. "Türk Fındığı" gibi hem bilgisayara fazladan bellek desteği vererek hızlandırırken hem de depolama aracı olarak da kullanılıyor. Toshiba'nın 16 KB kapasiteye sahip belleğinin bir kısmını bilgisayarınızı hızlandırmak için, bir kısmını da yazı, resim, video gibi dosyaları kopyalamak için kullanılıyor. Toshiba USB bellek Multimedya Bilgisayar tarafından satılıyor ve anahtarlığa bile takılıyor.

Bu Masa Aslında Bilgisayar

Bir masa aynı zamanda nasıl bir bilgisayar olarak çalışır? Sorunun yanıtı özel bir tasarımda saklı.

Pratik tasarımları ile sık sık gündeme gelen bir firma olan XYZ'nin ofisler için önerdiği masa konsepti "masaüstü bilgisayar" kavramını değiştiriyor ve "masaiçi bilgisayar" kavramını ofislere sokmayı hedefliyor.

Görsel olarak oldukça şık bir masa olan bu yeni tasarımın içerisinde komple bir PC barınıyor. Üzerinde ise, yine masaya monte edilmiş ve tasarıma dahil olan bir LCD monitöreden başka hiçbir şey yok. Yani masanızda ya da ayağınızın altında sizi rahatsız eden kablolar ya da hantal cihazlar söz konusu değil...

Terfi edilebilen (işlemci ya da bellek gibi donanım bileşenleri değiştirilebilen) ve güncel donanımları kullanabilen masa-bilgisayarın sol tarafında CD/DVD ve USB çıkışları görülüyor. Donanım terfisi gerektiğinde masanın üst kapağı kaldırılıp içerideki elektronik bileşenlere ulaşmak mümkün oluyor. Nasıl kasanızı açıp içindeki bileşenlere ulaşabiliyorsanız, masa-bilgisayar için de aynı durum geçerli.

Rakiplerini çatlatan bilgisayar

Fotoğrafını görmüş olduğunuz ürün ne bir taşınabilir video oynatıcı, ne de bir dizüstü bilgisayar. Şimdi müsaade ederseniz “Sonunda o soluk benizli bilgisayar kasalarından kurtuluyoruz” diye de sevinç gösterisi yapmak istiyoruz. Şimdiden ofisinizde ya da evinizde yer açmaya hazırlanın. HP’nin öncülüğünde yakın bir zamanda masaüstleriniz şenlenecek. Hatta şu an için tek rakibi Apple’ın da Touchsmart IQ770’ten sonra kıskançlık krizine gireceğini düşünüyoruz.

Huzurlarınızda HP Touchsmart IQ770. Şimdi birçok okurumuz bu ürüne neden bu denli sevinç gösterisi yaptığımızı düşünüyordur. Nedenini hemen söyleyelim. Artık birkaç renge bürünen, hatta üzerinde çeşitli çıkartmalarla kaplattığımız, dede yadigarı bilgisayar kasa tasarımlarından kurtulduğumuzu müjdelemek istiyoruz. Gerçi Apple bu değişimi çok önceden başlatmış, ama PC’lerin boynu bükük kalmıştı. Şıkır şıkır iMac’i görüp görüp iç geçirmiyoruz desek yalan söyleriz. Boynu bükük PC’lerimizi daha da unutturan dizüstü bilgisayarları, iyiden iyiye bizleri masaüstü bilgisayarların karşısına geçirmez hale getirmişti ki, değişimin devamını diğer firmalarında sürdüreceğini umduğumuz yeni nesil masaüstü bilgisayarla karşılaştık. Lafı daha fazla uzatmadan IQ770’i tanımaya başlayalım.

YORULMADAN DOKUNUN
HP yeni ürününün tasarımında bir hayli ter dökmüşe benziyor. İlk bakışta Apple’ın iMac’ini andıran tasarımın farkı, üst bölümün ekran, küçük çıkıntıyla oluşturulan alt bölümünde kasa olarak kullasılması. Tasarım olarak çok beğendiğimiz Touchsmart IQ770’un iki yanına hoparlör konuşlandırılmış. 19 inç büyüklüğündeki ekranı dokunmatik olarak kullanabiliyorsunuz. Ama ürünle birlikte verilen dijital kalemi kullanmanızı tavsiye ediyoruz. “Webcam’siz yapamam” diyen okurlarımız içinde, ürünün üzerinde 1.3 megapiksel HP mikrofondu webcam bulunduğunu da hatırlatalım.

KARAKUTU BULUNDU
Windows Vista Home Premium işletim sistemi kullanan IQ770’in ince tasarımlı kasasının altında AMD Turion X2 1.6 GHz kullanılmış. 2 GB RAM bulunan ürünün ekran kartı da oldukça iyi: NVIDIA GeForce Go 7600 (Windows Vista tarafından bölüştürülmüş, toplamda 528MB'a kadar). Şu ani çin en büyük rakibi iMac’te olduğu gibi Touchsmart IQ770’te de kablosuz klavye kullanılmış. “Yine yer kaplıyor yine yer kaplıyor” diyen okurlarımız için, istediğiniz zaman klavyeyi bilgisayarın alt bölümünde yer alan bölgeye saklayabileceğini söylemek istiyoruz. LightScribe özellikli DVD yazıcısı bulunan bilgisayarın klavyesi de görülmeye değer.

Birçok işlemi, klavye ya da dijital kaleme gerek kalmadan IQ770’in kumandasından gerçekleştirebiliyorsunuz. (Film izleme, müzik dinleme, fotoğraf gösterisi, ekran görüntüsü alma, kanal değiştirme, ses açma kapatma, yayından kayıt, yazıcıya belge gönderme vb.) Klavyenin tasarımı hoşumuza gitti fakat, kumanda biraz daha küçük tasarlanabilirdi. Hazır aklımıza gelmişken, ekranı da büyük bulduğumuzu söylemeden geçemeyeceğiz.

BAŞINDAN KALKAMAYACAKSINIZ
Uzun zamandır kime “televizyon izliyor musun?” diye sorsak, “Bilgisayar başından kalkamıyorum ki” cevabını alıyoruz. Kimi TV kartı sayesinde özlemini gideriyor. Geriye kalanlarsa ya internet sitelerinden ya da DVD, VCD ile takip etmeye çalışıyor. Touchsmart IQ770’in üzerinde tümleşik TV alıcısı mevcut. 320 GB dev hafızaya sahip olan ürün, Vista Media Center arayüzüyle tek dokunmada bulunduğunuz odayı eğlence mekanına dönüştürüyor.
Fotoğraftan da gördüğünüz üzere ürünün arka bölümüne yine HP’nin Photosmart ailesinden A516 veya A618 adlı ürününü konuşlandırabiliyorsunuz. Uzun lafın kısası birkaç tuşta sinema salonuna, birkaç dokunmada müzik odasına çevirebildiğiniz bilgisayarınız, birkoç formatı destekleyen kart okuyucusu ve dock yazıcınız sayesinde odanızı fotoğraf stüdyosına çevirebileceksiniz. Son olarak yeni nesil PC’lerin öncüsü olan Touchsmart IQ770’in 802.11g Wi-Fi, Bluetooth 2.0, Ethernet desteğinin de bulunduğunu yazmak istiyoruz.